•
Gebruiksklaar maken van de elektrode
• Meten van het relatieve zuurstofgehalte in % zuurstofverzadiging
• Meten van het absolute zuurstofgehalte in mg O2
• Meten van het zuurstofgehalte in zeewater
• Meten van het zuurstofgehalte in de lucht
• Onderhoud van de elektrode en de meter
Gebruiksklaar maken van de elektrode
• Meten van het relatieve zuurstofgehalte in % zuurstofverzadiging
• Meten van het absolute zuurstofgehalte in mg O2
• Meten van het zuurstofgehalte in zeewater
• Meten van het zuurstofgehalte in de lucht
• Onderhoud van de elektrode en de meter
Gebruiksklaar maken van de elektrode
Hieronder vind je de handleiding voor het gebruiksklaar maken van de zuurstofelektrode. Zorg dat alle materialen brandschoon zijn voor het gebruik, want anders werkt je elektrode niet goed!
Opmerking: een vers geprepareerde elektrode heeft een vrij groot verloop
(drift). Als je stabiele metingen wilt doen, laat dan de elektrode een nacht
in een potje met water staan.
Werk met handschoenen aan en
een veiligheidsbril op! KOH beschadigt eiwitten en kan blindheid veroorzaken!
In je ogen gekregen: 15 minuten spoelen met water terwijl je de oogleden met
de vingers opengesperd houdt. Dokter waarschuwen!
Benodigdheden voor het in elkaar zetten
• schaartje
• stukje van 5×5 cm² plastic folie (van huishoudfolie of boterhamzakje). Hoe dunner hoe beter.
• druppelflesje met 0,1 M KOH-gel
Het poetsen van de elektrode
• poets de polen mooi glanzend met een schuursponsje en een zacht schuurmiddel (Cif ofzo)
• spoel de meetkop goed af met water en dep hem droog met een schone tissue of doek
KOH druppelen
• breng een half druppeltje KOH-gel midden op de meetkop
Mocht je toch KOH over je vingers knoeien was dan onmiddellijk je handen met heel veel water!
Plastic folie op de meetkop leggen
• leg het stukje plastic folie op de elektrode en strijk dat glad over de meetkop, zodat de KOH-gel gelijkmatig over het oppervlak wordt verdeeld.
Ring aandrukken
• druk de ring over het plastic en let daarbij op dat er geen luchtbellen worden ingesloten
Klaar!
• knip de overtollige plastic folie rond de meetkop weg
• controleer of het plastic membraan niet bol staat; als je het membraan kunt indrukken dan zit er te veel vloeistof onder het membraan dan wordt de elektrode zeer traag in het gebruik; zet de elektrode dan opnieuw in elkaar en gebruik minder vloeistof
• laat de elektrode 10 minuten liggen om te stabiliseren
• de elektrode is nu klaar voor gebruik
• schaartje
• stukje van 5×5 cm² plastic folie (van huishoudfolie of boterhamzakje). Hoe dunner hoe beter.
• druppelflesje met 0,1 M KOH-gel
Het poetsen van de elektrode
• poets de polen mooi glanzend met een schuursponsje en een zacht schuurmiddel (Cif ofzo)
• spoel de meetkop goed af met water en dep hem droog met een schone tissue of doek
• breng een half druppeltje KOH-gel midden op de meetkop
Mocht je toch KOH over je vingers knoeien was dan onmiddellijk je handen met heel veel water!
• leg het stukje plastic folie op de elektrode en strijk dat glad over de meetkop, zodat de KOH-gel gelijkmatig over het oppervlak wordt verdeeld.
Ring aandrukken
• druk de ring over het plastic en let daarbij op dat er geen luchtbellen worden ingesloten
Klaar!
• knip de overtollige plastic folie rond de meetkop weg
• controleer of het plastic membraan niet bol staat; als je het membraan kunt indrukken dan zit er te veel vloeistof onder het membraan dan wordt de elektrode zeer traag in het gebruik; zet de elektrode dan opnieuw in elkaar en gebruik minder vloeistof
• laat de elektrode 10 minuten liggen om te stabiliseren
• de elektrode is nu klaar voor gebruik
Bewaren
Als je de elektrode een tijdje niet gebruikt, zet hem dan in water om
uitdroging te voorkomen.
Meten van het relatieve zuurstofgehalte in % zuurstofverzadiging
Het controleren of de meter op nul komt (6a en
b) is alleen nodig als je denkt dat het membraan lekt, de polen niet schoon
zijn en/of als je hele lage zuurstofgehaltes verwacht.
Benodigdheden voor het meten van het relatieve zuurstofgehalte
• jampot (of groter) met deksel
• geprepareerde zuurstofelektrode
• jampot met 1 g natriumsulfiet in 100 ml water (vers bereid)
Benodigdheden voor het meten van het relatieve zuurstofgehalte
• jampot (of groter) met deksel
• geprepareerde zuurstofelektrode
• jampot met 1 g natriumsulfiet in 100 ml water (vers bereid)
-
Zet de elektrode in elkaar, maar sluit hem
nog niet aan op de multimeter.
- Zet de meter aan op stand 200 mV. De display
moet nu 0 mV aangeven (indien dit niet het geval is, dan is je meter kapot).
- Vul een afsluitbare pot voor eenvijfde met
het te onderzoeken water, sluit hem af en schud hem 20 seconden stevig op
en neer. Hierdoor wordt het water verzadigd met lucht.
- Sluit de elektrode aan op de meter en
beweeg deze heen en weer in het met lucht verzadigde water tot
de display een constante waarde aangeeft.
- Stel de meter met behulp van de regelknop af
op 10,0 mV, overeenkomend met 100% relatieve O2-spanning.
- Schud de pot nog een keer stevig en meet opnieuw. Als de meter meer dan 100% aangeeft, dan was het water niet verzadigd.
Stel de meter weer af op 100% en herhaal 6.
tot er geen verandering meer in de uitlezing is.
-
Dompel de elektrode in de natriumsulfiet-oplossing en wacht tot de display ongeveer 0 mV aangeeft: 0% relatieve O2-spanning. Bij een vers geprepareerde elektrode kan dit enkele minuten duren. Kom je niet onder de 10% (1,0 mV), dan is de elektrode verontreinigd of zit er een gat in het membraan. Zet de elektrode dan opnieuw in elkaar en werk dan wél schoon.
-
Spoel de elektrode af met water.
-
De meter is nu gekalibreerd (van een schaal
voorzien). Het verband tussen O2-spanning
en meteruitlezing is lineair.
-
Nu kan gemeten worden in het analysemonster.
Beweeg de elektrode zonder te klotsen heen en weer, zodat er geen
onnodige uitwisseling met de lucht plaatsvindt. Lees de meter af zodra de
display een constante waarde aangeeft. De afgelezen waarde is het
relatieve zuurstofgehalte in % ten opzichte van met lucht verzadigd water.
- Kalibreer de elektrode regelmatig in belucht water om eventueel verloop te corrigeren.
Meten van het absolute zuurstofgehalte in mg O2/L
Het controleren of de meter op nul komt (7a en
b) is alleen nodig als je denkt dat het membraan lekt of de polen niet
schoon zijn en/of als je hele lage zuurstofgehaltes verwacht.
Benodigdheden voor het meten van het absolute zuurstofgehalte
• jampot (of groter) met deksel
• geprepareerde zuurstofelektrode
• thermometer 0-50ºC
• jampot met 1 g natriumsulfiet in 100 ml water (vers bereid)
Benodigdheden voor het meten van het absolute zuurstofgehalte
• jampot (of groter) met deksel
• geprepareerde zuurstofelektrode
• thermometer 0-50ºC
• jampot met 1 g natriumsulfiet in 100 ml water (vers bereid)
-
Zet de elektrode in elkaar, maar sluit hem
nog niet aan op de multimeter.
-
Zet de meter aan op stand 200 mV. De display
moet nu 0 mV aangeven (indien dit niet het geval is, dan is je meter kapot).
-
Vul een afsluitbare pot voor eenvijfde met
het te onderzoeken water, sluit hem af en schud hem 20 seconden stevig op
en neer. Hierdoor wordt het water verzadigd met lucht.
-
Meet de watertemperatuur met de thermometer.
-
Sluit de elektrode aan op de meter en
beweeg deze heen en weer in het met lucht verzadigde water tot
de display een constante waarde aangeeft.
- Stel de meter met behulp van de regelknop af
op de verzadigingswaarde uit onderstaande tabel, bijv. bij 20ºC stel je de
meter af op 9,1.
Tabel 1. Verzadigingswaarden in mg/L van zuurstof bij verschillende temperaturen (ºC)
temp O2 temp O2 temp O2 temp O2 temp O2 0 14.60 1 14.19 11 11.01 21 8.90 31 7.41 41 6.31 2 13.81 12 10.76 22 8.72 32 7.16 42 6.22 3 13.44 13 10.52 23 8.56 33 7.16 43 6.13 4 13.09 14 10.29 24 8.40 34 7.05 44 6.04 5 12.75 15 10.07 25 8.24 35 6.93 45 5.95 6 12.43 16 9.85 26 8.09 36 6.82 46 5.86 7 12.12 17 9.65 27 7.95 37 6.71 47 5.78 8 11.83 18 9.45 28 7.81 38 6.61 48 5.70 9 11.55 19 9.26 29 7.67 39 6.51 49 5.62 10 11.27 20 9.07 30 7.54 40 6.41 50 5.54
Door onderstaande vakjes (géén komma's!) in te vullen wordt het absolute zuurstofgehalte voor je berekend uitgaande van het relatieve zuurstofgehalte. Vul voor zoetwater een zoutgehalte van 0 g/L in en voor zeewater 35 g/L.
Wil je de verzadigingswaarde weten bij 18.3°C tik dan % zuurstof 100 in en temperatuur °C 18.3.
- Schud de pot nog een keer stevig en meet opnieuw. Als de meter meer aangeeft dan de vorige meting, dan was het water niet verzadigd. Stel de meter weer af op de verzadigingswaarde en herhaal 7. tot er geen verandering meer in de uitlezing is.
- Dompel de elektrode in de natriumsulfiet-oplossing en wacht tot de display ongeveer 0 mV aangeeft: 0% relatieve O2-spanning. Bij een vers geprepareerde elektrode kan dit enkele minuten duren. Kom je niet onder de 10% (1,0 mV), dan is de elektrode verontreinigd of zit er een gat in het membraan. Zet de elektrode dan opnieuw in elkaar en werk dan wél schoon.
- Spoel de elektrode af met water.
-
De meter is nu gekalibreerd (van een schaal voorzien). Het verband tussen
O2-spanning en meteruitlezing is lineair.
-
Nu kan gemeten worden in het analysemonster. Beweeg de elektrode zonder
te klotsen heen en weer, zodat er geen onnodige uitwisseling met de
lucht plaatsvindt. Lees de meter af zodra de display een constante waarde
aangeeft. De afgelezen waarde is het zuurstofgehalte in mg/L.
-
Kalibreer de elektrode regelmatig in belucht water om eventueel verloop te
corrigeren.
Meten van het zuurstofgehalte in zeewater
• De aanwezigheid van zout verlaagt de
oplosbaarheid van zuurstof. Door gebruik te maken van bovenstaande module
kun je de zuurstofconcentraties uitrekenen bij elke temperatuur en
zoutgehalte.
• Kies een van bovenstaande methodes om het zuurstofgehalte te meten. Let er echter op dat je de kalibratie uitvoert in water met hetzelfde zoutgehalte als het te onderzoeken water!
• Kies een van bovenstaande methodes om het zuurstofgehalte te meten. Let er echter op dat je de kalibratie uitvoert in water met hetzelfde zoutgehalte als het te onderzoeken water!
Meting van het % zuurstof in lucht
Het is zeer belangrijk dat alle metingen
worden uitgevoerd bij dezelfde temperatuur!
Het controleren of de meter op nul komt (5a en b) is alleen nodig als je denkt dat het membraan lekt of de polen niet schoon zijn en/of als je hele lage zuurstofgehaltes verwacht.
Benodigdheden voor het meten zuurstofgehalte in lucht
• geprepareerde zuurstofelektrode
• jampot met 1 g natriumsulfiet in 100 ml water (vers bereid)
Het controleren of de meter op nul komt (5a en b) is alleen nodig als je denkt dat het membraan lekt of de polen niet schoon zijn en/of als je hele lage zuurstofgehaltes verwacht.
Benodigdheden voor het meten zuurstofgehalte in lucht
• geprepareerde zuurstofelektrode
• jampot met 1 g natriumsulfiet in 100 ml water (vers bereid)
-
Zet de elektrode in elkaar, maar sluit hem
nog niet aan op de multimeter.
-
Zet de meter aan op stand 200 mV. De display
moet nu 0 mV aangeven (indien dit niet het geval is, dan is je meter kapot).
-
Sluit de elektrode aan op de meter en houd
hem in de buitenlucht tot
de display een constante waarde aangeeft.
-
Stel de meter met behulp van de regelknop af
op 20,9 mV. Dit is het 20,9% zuurstofgehalte van de buitenlucht.
-
Nulpuntscontrole voor het meten van zeer
lage zuurstofgehaltes.
- Dompel de elektrode in de natriumsulfiet-oplossing en wacht tot de display ongeveer 0 mV aangeeft: 0% relatieve O2-spanning. Bij een vers geprepareerde elektrode kan dit enkele minuten duren. Kom je niet onder de 10% (1,0 mV), dan is de elektrode verontreinigd of zit er een gat in het membraan. Zet de elektrode dan opnieuw in elkaar en werk dan wél schoon.
- Spoel de elektrode af met water.
-
De meter is nu gekalibreerd (van een schaal
voorzien). Het verband tussen O2-gehalte
en meteruitlezing is lineair.
- Nu kan gemeten worden in het analysemonster. Breng de elektrode in het te onderzoeken gasmengsel bij dezelfde druk en temperatuur als de buitenlucht en lees de meter af zodra de display een constante waarde aangeeft. De afgelezen waarde is het % zuurstof in het gasmengsel.
Onderhoud van de elektrode en de meter
• Tussen de metingen in kan de elektrode in een
1% natriumsulfietoplossing of water worden geplaatst.
Hierdoor droogt de elektrode niet uit en wordt de loodpool niet opgebruikt.
In sulfiet blijkt de elektrode op deze manier wel drie weken goed te blijven
functioneren.
• Haal na gebruik van de elektrode het membraan van de elektrode af, spoel hem af met water en berg hem droog op. Er vinden dan geen chemische reacties meer plaats en de elektrode kan na onbepaalde tijd weer worden gebruikt.
• Bewaar de universeelmeter op een koele plaats. Als je hem lange tijd niet gebruikt, haal dan de batterij uit de meter, zodat deze niet door batterijlekkage kan worden beschadigd.
• Haal na gebruik van de elektrode het membraan van de elektrode af, spoel hem af met water en berg hem droog op. Er vinden dan geen chemische reacties meer plaats en de elektrode kan na onbepaalde tijd weer worden gebruikt.
• Bewaar de universeelmeter op een koele plaats. Als je hem lange tijd niet gebruikt, haal dan de batterij uit de meter, zodat deze niet door batterijlekkage kan worden beschadigd.